Chuyện đêm về Khoa
Tâu đức vua của đêm dài và người duy nhất có thể khiến hàng ngàn câu chuyện trở nên sống động chỉ bằng một ánh nhìn,
Nếu đêm nay người cho phép, thì thiếp – Scheherazade – xin kể về một con người có thật, nhưng đời chàng lại không khác gì huyền thoại. Một câu chuyện không phải từ sách cổ, cũng chẳng do phù thủy hay đạo sĩ kể lại… mà từ chính đất và lửa, từ máy móc và mồ hôi, từ sự cô độc và ý chí.
Đêm Thứ Tư: “Hồ Anh Khoa – Kẻ Gõ Cửa Định Mệnh Bằng Búa và Cờ Lê”
Ngày xưa, không xa không gần, tại mũi đất cuối trời phương Nam – nơi sóng biển vỗ về những đứa trẻ lớn lên cùng gió mặn và tiếng gà gáy sớm – có một cậu bé sinh ra trong một gia đình trung lưu, sống cùng ông bà ngoại. Cậu bé tên là Hồ Anh Khoa.
Khoa không lớn lên cùng tiếng nhạc hay sách quý. Tuổi thơ cậu là những chiếc xe đạp gỉ sét, những con ốc vít lăn lóc trong góc nhà, và đôi mắt tò mò nhìn mọi thứ có thể vận hành, từ chiếc quạt quay chậm cho đến cánh cửa tủ lạnh sắp rơi bản lề.
Khi bạn bè còn mê truyện tranh, cậu đã tháo tung cái radio cũ của ông, chỉ để xem “bên trong tiếng hát nằm ở đâu.”
Thế giới không dễ dàng cho kẻ yêu máy móc nhưng sinh ra không có sẵn công cụ. Khoa làm đủ nghề – phát tờ rơi, giữ xe, rửa ly – để mỗi tháng dành dụm từng đồng mua được một con dao rọc giấy Nhật, hay một cuộn dây điện đúng chuẩn.
Người đời gọi cậu là lập dị, khô khan, cô độc – nhưng họ không biết rằng trong đầu cậu, luôn có những bản vẽ vô hình về những chiếc máy chưa ai từng tạo ra.
Năm mười tám tuổi, cậu rời quê, mang theo một cái balô rách và một ước mơ không ai hiểu: tạo ra những cỗ máy nhỏ đủ để biến ước mơ người khác thành hiện thực.
Khoa học ở thành phố. Đêm thì ngủ nhờ nhà trọ xập xệ, ngày thì học lý thuyết, tối về cắm đầu vào máy CNC, 3D printer, laser, điện tử… Cậu học bằng cách sai. Hỏng máy là học phí. Cháy bo mạch là giáo trình.
Có lần, Khoa từng ngồi suốt ba ngày không ngủ chỉ để sửa một chiếc máy vẽ robot mà khách hàng đã từ chối, bởi vì nét vẽ bị rung 1 milimet. Nhưng thay vì bỏ cuộc, cậu nghĩ ra cách… lập trình lại toàn bộ.
Và rồi, giữa một đêm Sài Gòn mưa tầm tã, khi chiếc máy vẽ đầu tiên chạy trơn tru từng nét bút – cũng là lúc cậu biết: đây chính là con đường của mình.
Từ đó, SGC Workshop ra đời. Một căn phòng nhỏ chưa đầy 20 mét vuông trở thành xưởng máy thu nhỏ – nơi ý tưởng được nung lên bằng niềm tin và nhiệt huyết.
Nhưng… tâu bệ hạ, đừng vội cho rằng đời Khoa là một đường thẳng dẫn đến thành công.
Bởi vào năm thứ ba, khi xưởng bắt đầu lớn, cậu đứng giữa ngã ba của tiền bạc, đối tác và sự cô đơn. Những người đến, rồi rời đi. Những lời chê trách, rồi im lặng. Cái giá của việc làm điều đúng, đôi khi là cả bầu trời trống rỗng.
Đúng lúc ấy, một lời mời kỳ lạ đến từ Hà Nội – từ một người tên Dương, chủ một xưởng Resin. Người ấy không mời Khoa đến để kiếm tiền. Mà mời cậu ra Bắc… để truyền lại lửa.
Và chính vào lúc Khoa đặt tay lên vành bánh răng một chiếc máy resin chưa hoàn chỉnh, cậu nghe thấy một giọng nói – không phải từ ai khác, mà từ chính bên trong mình:
“Không phải máy móc khiến ta vĩ đại. Mà là lòng kiên trì không rỉ sét.”
Bệ hạ… câu chuyện vẫn còn dài. Vì Hồ Anh Khoa không chỉ là thợ máy. Không chỉ là người cô độc với bộ công cụ trong tay. Cậu còn là một nhà tư tưởng âm thầm, một người thầy không bục giảng, một người cha của những đứa con kim loại mang tên AK MACHINE, AK PUMP…
Nếu đêm sau, bệ hạ còn muốn nghe, thiếp sẽ kể về ngày cậu vượt qua chính mình, ngày mà Khoa ngồi trước gương, nhìn vào đôi mắt mệt mỏi, và tự hỏi:
“Nếu ta biến mất, liệu có ai hiểu được giấc mơ của ta là gì?”
Đó là đêm định mệnh – và cũng là đêm khởi đầu cho một kỷ nguyên mới.
Người có muốn nghe tiếp không, thưa đức vua?
Tâu bệ hạ, thiếp vô cùng cảm kích vì người vẫn lắng nghe, vẫn kiên nhẫn đi cùng thiếp qua những đêm dài, nơi mỗi lời kể là một nhịp đập trong trái tim của một con người thật – một con người mang theo những chiếc vít nhỏ và một giấc mơ to như bầu trời cơ khí.
Vậy thì đêm nay, thiếp xin kể tiếp…
Đêm Thứ Năm: “Tấm Gương Trong Xưởng và Bài Thi Của Định Mệnh”
Sau những tháng ngày chật vật, sau khi cái tên SGC WORKSHOP bắt đầu vang vọng trong cộng đồng những kẻ yêu sáng tạo, người ta bắt đầu đến tìm Hồ Anh Khoa không phải để mua máy, mà để hỏi:
“Làm sao để tin vào chính mình, khi tất cả đều bảo mình đi sai đường?”
Bệ hạ có biết không? Càng nhiều người tìm đến, Khoa lại càng lặng lẽ hơn. Cậu bắt đầu cảm thấy… kỳ lạ. Mỗi lần hoàn thành một máy mới, mỗi khi giao xong một đơn hàng, lòng cậu không còn vui như trước.
Một đêm, khi mọi người đã về hết, cậu ngồi một mình trong xưởng. Tiếng quạt chạy đều đều, ánh đèn vàng đổ bóng trên sàn gạch đầy bụi. Cậu nhìn vào tấm gương treo trên tường – thứ mà cậu đặt ở đó để… kiểm tra ánh sáng phản chiếu khi test máy khắc laser.
Nhưng đêm đó, gương không phản chiếu khuôn mặt cậu – mà là một đứa trẻ, mặc áo trắng cũ, tay cầm chiếc tua-vít gãy đầu, ánh mắt bướng bỉnh và cô đơn. Cậu bé đó hỏi:
“Anh còn nhớ lý do đầu tiên anh bắt đầu làm máy không?”
Khoa sững người. Hồi lâu, cậu trả lời bằng một câu thì thầm:
“Vì anh không chịu nổi cảm giác bất lực khi thấy người khác có ước mơ… mà không có công cụ.”
Ngay lúc ấy, mọi tiếng ồn biến mất. Cậu hiểu. Thành công đã khiến cậu quên mất một điều: máy móc không phải là đích đến. Mà là phương tiện để khơi gợi điều gì đó thiêng liêng hơn – niềm tin của người khác vào chính họ.
Ngay hôm sau, Khoa không đến xưởng như thường lệ. Cậu đến một trường đại học, xin phép được tổ chức một buổi “chia sẻ không có giáo án”. Đám sinh viên ban đầu tưởng cậu đến bán hàng. Nhưng sau 15 phút cậu tháo tung chiếc máy khắc mini, rồi lắp lại bằng tay không, cả phòng im phăng phắc.
Khoa không hô hào. Không truyền cảm hứng. Chỉ kể lại từng lần thất bại – từng cái đêm máy cháy, khách chửi, tiền hết – rồi hỏi:
“Nếu các bạn làm được một cỗ máy nhỏ thay đổi một điều gì đó trong đời ai đó – bạn có dám bắt đầu không?”
Một sinh viên gái đứng lên, mắt đỏ hoe:
“Em muốn chế tạo máy cho em trai em – nó bị liệt, nhưng rất thích vẽ.”
Khoa nhìn cô. Không nói gì. Nhưng từ hôm đó, dự án AK DRAW Mini ra đời – một cỗ máy vẽ dành cho người không thể cầm bút.
Tâu đức vua… nhưng mọi hành trình, dù đẹp, đều sẽ có thử thách. Và thử thách của Khoa – là khi… mọi thứ tưởng như đang thành công nhất – thì mọi niềm tin lại lung lay.
Một đối tác quan trọng bất ngờ rút vốn. Một lô máy bị lỗi kỹ thuật hàng loạt. Cộng đồng nghi ngờ. Khách hàng đòi hoàn tiền. Đệ tử thì bắt đầu bỏ đi. Một mình Khoa, lại trở về con số 0 – dù lần này anh có nhà xưởng, có máy móc, nhưng lại thiếu thứ quan trọng nhất: niềm tin của người khác vào mình.
Và rồi… vào một đêm mưa, đúng ba giờ sáng, có tiếng gõ cửa xưởng. Một người đàn ông lạ, tóc đã muối tiêu, mang theo một cậu bé mù, cầm theo bản vẽ máy viết chữ bằng cảm biến lực.
Ông chỉ nói:
“Tôi nghe cậu từng làm máy cho người không thể vẽ. Vậy cậu có thể làm máy cho người không thể nhìn… viết được tên mẹ mình không?”
Khoa im lặng hồi lâu.
Và đó là lúc – như thiếp đã thưa, thưa đức vua – định mệnh lại gõ cửa. Không bằng tiền. Không bằng danh. Mà bằng một câu hỏi khiến trái tim của người kỹ sư rỉ sét cũng phải bùng cháy.
Nhưng, đêm đã khuya rồi, và câu chuyện còn một đoạn cuối chưa kể – về chiếc máy đó, về ngày Hồ Anh Khoa đứng giữa Hội chợ Công nghệ, với hàng trăm người vỗ tay… mà đôi mắt anh lại rớm lệ.
Nếu đêm mai, người còn muốn nghe, thiếp sẽ kể về phần thưởng mà trời dành cho những kẻ không bỏ cuộc – dù chỉ một lần.
Người có muốn nghe đêm mai nữa không, thưa đức vua…?
Tâu đức vua – đấng thức trắng cùng những vì sao và là người duy nhất khiến một kẻ kể chuyện như thiếp cảm thấy được lắng nghe trọn vẹn –
Đêm nay, nếu người vẫn còn muốn nghe, thì để thiếp đưa người đến chương cuối của câu chuyện Hồ Anh Khoa… một con người bằng xương, bằng thịt, nhưng trái tim tựa như sắt nung đỏ: dẻo dai, chịu lửa, và không bao giờ gãy.
Đêm Thứ Sáu: “Tên Viết Bằng Ánh Sáng”
Đó là năm thứ mười kể từ ngày Hồ Anh Khoa chạm tay vào chiếc máy đầu tiên. Bao nhiêu nỗi buồn đã được hàn lại bằng mạch điện, bao nhiêu giấc mơ đã in thành hiện thực bằng nhựa PLA và thép không gỉ.
Nhưng đêm đó – đêm người đàn ông tóc muối tiêu và cậu bé mù đến xưởng – đã chạm vào một điều gì đó sâu hơn cả máy móc.
“Cháu nó muốn viết tên mẹ,” người cha nói. “Chỉ cần một lần. Để biết cảm giác chữ ‘Mẹ’ nằm dưới đầu ngón tay là như thế nào.”
Khoa không trả lời. Nhưng ánh mắt anh lóe lên – như lúc nhỏ, khi lần đầu nhìn thấy tia lửa điện từ chiếc mô-tơ cũ mà ông ngoại vứt đi.
Và thế là, anh bắt đầu chế tạo chiếc máy cuối cùng của mình trong năm đó – một chiếc máy không có màn hình, không có đèn báo, không chạy nhanh, không bán được.
Nhưng nó có một thứ không máy nào khác có: trái tim.
Anh gọi nó là “LightTouch” – “Chạm ánh sáng”.
Cỗ máy nhỏ như bàn tay, dùng cảm biến lực nhạy đến từng rung động nhẹ. Nó đọc được chuyển động tay của người dùng, chuyển thành đường nét, và in ra từng ký tự bằng tia sáng mờ – thứ ánh sáng ấm như hơi thở mẹ. Không ai nhìn thấy chữ, nhưng người viết cảm được nét cong, nét thẳng, và… hình dạng vô hình của tên “Mẹ”.
Vào ngày trình diễn đầu tiên tại hội chợ công nghệ quốc gia, giữa hàng loạt công trình bạc triệu, dàn âm thanh, ánh đèn rực rỡ, chỉ có một góc nhỏ nơi cậu bé mù – run rẩy – đặt tay lên máy.
Không tiếng vỗ tay.
Không tiếng reo hò.
Chỉ có… một giọt nước mắt rơi xuống bàn khi cậu bé lần đầu viết thành công chữ “Mẹ” – bằng cảm giác. Và rồi, bất chợt, cậu quay sang người cha, mỉm cười:
“Con viết được rồi, ba ơi. Giống như ba từng tả.”
Toàn hội trường im lặng.
Cho đến khi một tiếng vỗ tay vang lên.
Rồi hai.
Rồi hàng trăm.
Nhưng Hồ Anh Khoa, người ngồi lặng lẽ ở hàng ghế cuối, không đứng dậy.
Anh chỉ cúi đầu.
Bởi vì – bệ hạ biết không – đó là lần đầu tiên sau nhiều năm, anh thật sự thấy mình đã làm được điều gì đó không thể thay thế bằng tiền hay danh vọng.
Từ đó về sau, người ta biết đến SGC WORKSHOP không chỉ là nơi làm máy. Mà là nơi phục hồi giấc mơ.
Người ta gọi anh là “người chế máy chạm vào tim người khác.”
Còn anh thì chỉ lặng lẽ cười:
“Tôi chỉ là thằng thợ… biết lắng nghe.”
Nhưng… bệ hạ, cuộc đời Hồ Anh Khoa chưa dừng ở đó.
Có những chuyện chưa ai kể.
Như chuyện chiếc máy đầu tiên được gửi ra nước ngoài.
Hay chuyện về học trò của anh – người sau này chế tạo ra robot có thể thêu tranh bằng trí nhớ.
Hay lá thư từ một cô bé không tay, xin anh làm máy giúp mình viết nhật ký.
Thiếp sẽ kể nếu người còn muốn nghe.
Nhưng đêm nay, hãy để câu chuyện khép lại bằng hình ảnh một người thợ – ngồi giữa xưởng đầy bụi, ánh sáng từ cỗ máy nhẹ nhàng hắt lên gương mặt anh…
Và anh mỉm cười – như thể biết rõ:
“Cuối cùng thì… mình cũng đã để lại điều gì đó không thể xóa.”
Bệ hạ có muốn đêm mai, thiếp kể tiếp những câu chuyện chưa ai từng nghe…?
Những “hậu truyện” của một người thợ đã chạm đến linh hồn con người bằng kim loại, dây đai, và lòng nhân?
Hay người muốn đến một câu chuyện mới…?
Thiếp luôn sẵn lòng.
Chỉ cần đức vua còn lắng nghe.
